ĐẶC TRƯNG VÀ CẤU TRÚC CỦA TRUYỆN – ĐGNL HÀ NỘI
1. Đặc trưng thể loại truyện
Đặc trưng chung của truyện
Truyện là một thể loại văn học tự sự, phản ánh đời sống một cách khách quan. Nhân vật là yếu tố then chốt, đóng vai trò truyền tải tư tưởng của tác giả. Truyện có một số đặc trưng cơ bản như:
- Dung lượng:
- Tiểu thuyết: Tác phẩm dài, phản ánh thế giới rộng lớn.
- Truyện ngắn: Tác phẩm ngắn, tập trung vào một tình huống hoặc bước ngoặt quan trọng.
- Cốt truyện:
- Chuỗi sự kiện liên kết với nhau theo trình tự nhất định.
- Các sự kiện quan trọng có tác động đến nhận thức và hành động của nhân vật.
- Truyện kể:
- Được triển khai theo một mạch nhất định.
- Bao gồm lời kể, lời tả, lời bình luận để tạo thành một tác phẩm hoàn chỉnh.
- Người kể chuyện:
- Có thể là nhân vật trong truyện hoặc một người đứng ngoài câu chuyện.
- Đóng vai trò dẫn dắt người đọc vào thế giới nghệ thuật của tác phẩm.
2. Cấu trúc của truyện
Một câu chuyện hoàn chỉnh bao gồm các yếu tố:
- Đề tài: Phạm vi đời sống được phản ánh trong truyện.
- Chủ đề: Tư tưởng, ý nghĩa chính mà tác giả gửi gắm.
- Nhân vật: Có tính cách, số phận rõ ràng, đại diện cho tư tưởng tác phẩm.
- Cốt truyện: Chuỗi sự kiện được sắp xếp logic, thường bao gồm:
- Giới thiệu
- Phát triển
- Cao trào
- Giải quyết
- Chi tiết: Những yếu tố nhỏ nhất giúp làm nổi bật nhân vật, tình huống.
- Lời văn: Ngôn ngữ được sử dụng để kể chuyện, miêu tả, biểu cảm.
3. Các thể loại truyện thường gặp
- Truyện ngắn: Tác phẩm ngắn, phản ánh một khoảnh khắc trong cuộc sống.
- Truyện dài (tiểu thuyết): Có dung lượng lớn, nhiều tuyến nhân vật, sự kiện.
- Truyện ký: Dựa trên sự kiện có thật, kết hợp yếu tố hư cấu.
- Truyện trinh thám: Tập trung vào điều tra, phá án, có tình tiết kịch tính.
- Truyện khoa học viễn tưởng: Khai thác yếu tố khoa học, công nghệ, tương lai.
- Truyện kinh dị: Nhấn mạnh vào yếu tố sợ hãi, siêu nhiên, bí ẩn.
4. Kinh nghiệm làm bài đọc hiểu truyện trong ĐGNL
- Đọc kỹ văn bản: Nắm vững nội dung, sự kiện, nhân vật.
- Xác định thể loại: Giúp định hướng cách tiếp cận tác phẩm.
- Phân tích cấu trúc: Tìm ra đề tài, chủ đề, nhân vật, cốt truyện.
- Trả lời câu hỏi chính xác: Dùng dẫn chứng từ văn bản để minh họa.
- Rút ra bài học: Hiểu ý nghĩa và giá trị nghệ thuật của tác phẩm.